Aardwarmte: duurzame oplossing voor de energietransitie
De hoofdlijnen van het Klimaatakkoord zijn gepresenteerd. Overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties hebben afspraken gemaakt om de opwarming van de aarde tegen te gaan. De gemaakte afspraken zijn weer een stap in de goede richting. Technisch is de verduurzaming natuurlijk allang mogelijk. Maar de vragen die altijd overblijven, zijn: welke keuzes gaan we nu maken en wie gaat dat betalen?
Keuze voor aardwarmte
Het is dan eigenlijk wel prettig om te weten dat sommige keuzes makkelijk te maken zijn. De keuze voor aardwarmte is er zo één: 100% duurzaam. Met ongeveer 20 aardwarmteprojecten in Nederland lijken de kinderziektes er inmiddels uit. Al heeft elk project zijn eigen dynamiek en uitdagingen. De opgewekte warmte kunnen we hier goed kwijt aan o.a. de tuinbouw. In het Westland, na de Rotterdamse haven en Schiphol de 3e mainport van Nederland, gaan bedrijven geclusterd op zoek naar het realiseren van nog meer aardwarmteprojecten. En sluiten deze op elkaar aan om de verduurzaming van de tuinbouw naar een volgend plan te tillen. En misschien ook wel om de ‘grijze’ restwarmte uit het Rotterdamse havengebied een nieuwe bestemming te geven.
Het uitwisselen van (aard)warmte in de tuinbouw kent wel zijn complexiteit. Tuinders komen op verschillende manieren aan hun warmte. Natuurlijke warmte door opwarming van de zon, maar ook het gebruik van een ketel. Of het gebruik van een WKK, waarmee elektriciteit en CO₂ worden opgewekt. Daarbij is de warmtevraag in de koude maanden heel hoog en in de andere maanden flink minder (het fameuze badkuipmodel). Maar ook de afhankelijkheid van (kunst)licht speelt een rol.
Met aardwarmte kan de basislast goed ingevuld worden. Dat is de warmte die ze het hele jaar minimaal nodig hebben. Maar er ontstaan ook overschotten als er met de WKK belicht wordt en dus ook warmte opgewekt wordt. Dat overschot kan een tuinder opslaan in zijn buffer, maar met een intelligent handelsplatform zoals E-Web Geo kan het ook verkocht worden aan iemand die juist niet genoeg heeft aan zijn basislast en bijvoorbeeld geen WKK heeft of niet hoeft te belichten.
Want in de tuinbouwclusters die aangesloten zijn op een aardwarmtebron, zit veel diversiteit. Bijvoorbeeld in teeltfase of teeltsoort. Zo worden tomatenplanten vaak elk jaar geruimd en staan de kassen dus een paar weken leeg met als gevolg amper vraag naar warmte. Maar gerbera’s worden maar 1 keer per drie jaar geruimd. En sommige planten hebben geen of minder belichting nodig dan andere. Het dag- en nachtritme van de teeltsoort speelt daar ook een belangrijke rol bij. En de ene tuinder krijgt jonge planten voor de Kerst, terwijl een ander ze juist half januari krijgt.
De diversiteit is alleen maar groter als er meer tuinders aangesloten zijn op het warmtenet. En dat is wel de (nabije) toekomst. Zeker als straks het gebruik van ketels en WKK’s ontmoedigd wordt door regelgeving en/of hoge gasprijzen. Dan wordt ook nog eens meer dan alleen de basislast verwarmd bij al die hectares met groentes, planten en bloemen.
Interessant voor de bronhouder: betrouwbare warmtelevering tegen zo veel mogelijk maximale subsidie
Een belangrijk voordeel: door de handel ontstaat er een grotere basisbehoefte aan warmte. Hierdoor kan de bron optimaler ‘draaien’, dus meer uren warmte leveren. Dit is voor twee redenen belangrijk:
- Hogere betrouwbaarheid: het oppompen van warm water van bijvoorbeeld 400.000 liter per uur vraagt een hoogwaardige technische installatie. Die is niet gebaat bij veel variaties in de mate waarin het water wordt opgepompt. Juist een stabiel opgepompt vermogen verhoogt het rendement i.p.v. het telkens op en af toeren van de pompen, dat de kans op storingen vergroot. En je wilt geen defecten hebben aan cruciale onderdelen die op honderden meters onder de grond zitten met langdurige stilstand van de bron tot gevolg.
- Subsidie: het opwekken van aardwarmte kan dus nog niet helemaal zonder subsidie. De looptijd van SDE (Stimulering Duurzame Energie) voor aardwarmte is ongeveer 15 jaar. De hoogte kan oplopen tot meer dan 100 miljoen euro. Elk procent aan optimalisatie die je kan doorvoeren, levert dus al 1 miljoen euro op.
Met E-Web Geo beschikken bronhouder en deelnemers 24/7 over een tool die het warmteaanbod en de warmtevraag optimaal op elkaar afstemmen.
Een makkelijke keuze
Deelnemers en de bron verduurzamen met aardwarmte en E-Web Geo niet alleen de warmtevoorziening. Het maakt ook van de keuze voor een bestuurd systeem om duurzame warmte op te wekken en met elkaar uit te wisselen alleen maar een makkelijke. We moeten aan de klimaatdoelstellingen willen voldoen. Natuurlijk om droge voeten te houden. Voor de volgende generaties na ons.
Maar ook omdat het op korte en lange termijn slim ondernemen is. De komende jaren gaan we veel meer aardwarmteprojecten zien. Mede door de mogelijkheden die de politiek gaat bieden. In 1e instantie ontstaan de projecten in de tuinbouw, waar de warmtevraag hoog is en ook goed in te vullen is met aardewarmte. Dit gaat zich uiteindelijk doorvertalen naar andere gebruikers op een warmtenet. Denk aan zwembaden, bedrijven die warm water nodig hebben voor productieprocessen en uiteindelijk zelfs consumenten.
De warmte van de aarde gebruiken, is een goede mogelijkheid ter vervanging van fossiele brandstof. Daarnaast is het een hele logische keuze om zoveel mogelijk uitstoot van schadelijke stoffen tegen te gaan. De twee andere meest duurzame manieren om energie op te wekken zon en wind zijn daar ook al zeer goed voor en hebben ondertussen hun introductie gedaan in Nederland. Nu moet ook nog aardwarmte met bestuurde systemen omarmd worden.